Proste diagnostyczno-terapeutyczne ćwiczenia mają na celu przedstawienie, jak jakość widzenia zależy od (obciążonych negatywnymi emocjami) „niewygodnych” odległości i kierunków spojrzenia, pokazanie jak zmieniać fizjologiczne reakcje nadając im neutralny lub pozytywny emocjonalny potencjał.
“Psychology of space – relation between distance, direction of looking and psychosomatic.” – streszczenie wystąpienia Siergieja Litwinowa wygłoszonego na 19th International Conference for Holistic Vision na Maderze.
Zabawa z balonikami – ćwiczenia wzroku mogą być wtedy dobrze dobrane, gdy analizujemy swoje reakcje w naturalnych warunkach – w codziennym życiu lub w zabawie (na przykład z balonikami), co pozwala w krótkim czasie ujawnić i uświadomić sobie wiele modeli zachowania. Gdy uwaga jest przeniesiona na sens gry, a nie na własny sposób zachowania, ujawniają się dominujące negatywne modele postępowania, w szczególności dotyczące pracy oczu.
Ćwiczenia z gumką pozwolą w sposób niezauważalny wydłużyć dystans i rozszerzyć pole widzenia obuocznego.
Diagnostyka według modeli zachowania
Bawiąc się z balonikami, wstążkami lub sznurem możemy zauważyć, jak nieświadomie wykorzystujemy mocniejsze oko i stwarzamy komfortowe warunki dla oka słabszego. Nieświadomie odwracamy głowę tak, żeby dominujące oko oglądało większą część przestrzeni lub pochylamy głowę, jakby chowając słabsze oko.
Analiza wpływu psychoemocjonalnych stanów na zachowanie i vice versa pozwalają wprowadzać zmiany terapeutyczne.
Obserwacja języka ciała przy terapiach pozwala na dodatkową diagnozę.
Zabawa ze wstążką
Rysujemy leniwe ósemki wstążką przywiązaną do patyka. Zwracamy szczególną uwagę na przenoszenie centrum ósemki w przestrzeni.
Osoba z osłabionym lewym okiem nieświadomie centrum zabawy przeniesie w kierunku prawej strony ciała, z mocniejszym lewym okiem – w lewo!
Duże znaczenie również ma typ osobowości – wzrokowiec, słuchowiec czy kinestetyk:
Kinestetyk raczej centrum zabawy przesunie w prawo w dół, a wzrokowiec – w lewo do góry…
Taniec ze wstążką lub balonikami
W czasie swobodnego poruszania się osoby można określić w jakiej strefie dominują problemy, a jaka jest w stanie harmonii. Najwięcej problemów przysparza przeważnie najmniej rozwinięta strefa i na co dzień jej właśnie nieświadomie poświęca się najwięcej uwagi.
Trzy strefy:
| Od głowy do piersi | DUCHOWA |
| Od piersi do tan-tien | REALIZACJI, AKCJI DZIAŁANIA |
| Od pępka w dół | ZIEMIA,KORZENIE |
Obserwując sposób poruszania się zwracamy uwagę na to:
- która część ciała jest bardziej ruchliwa a która jest usztywniona
- która część ciała jest bardziej rozbudowana i ustabilizowana, a która jest minimalnie wykorzystywana
Lewa – prawa połowa ciała
Zwracając uwagę, na której nodze stoi osoba obserwowana (także którym nozdrzem najczęściej oddycha, którym okiem częściej patrzy …) można określić dominujący model jej zachowania i określić mniej aktywne strefy życiowe.
Na przykład:
Lewa – kobieca
- intuicja
- kreatywność
- twórczość
- introwertywność
- zmienność
- rozszerzenie strefy wpływu
- zimno
- woda
- księżyc
- pusty
- miękki
Prawa – męska
- logika
- konsekwencja
- odtwórczość
- ekstrawertywność
- stabilność
- kariera
- gorąco
- ogień
- słonce
- pełny
- twardy
Przód – tył:
- Przód – przyszłość
- Prosto – teraźniejszość
- Tył – przeszłość
Lingwistyka
Wizualna diagnoza może być zweryfikowana również poprzez lingwistyczne formy wypowiedzi:
Krótkowidz:
- szczegóły, kilkuwątkowe rozbudowane wypowiedzi podobne do kłębka nici nigdy nie kończących się.. częste odwoływanie się do przeszłości, trudności z perspektywicznym myśleniem
Dalekowidz:
- skłonność do globalizacji, uogólnienia, myślenie o przyszłości, perspektywach.. drobiazgi drażnią i rozpraszają …
Astygmatyzm:
- nieprecyzyjne zawile w konstrukcji wypowiedzi, mówienie spiralne, nigdy o celach, raczej o tym czym cel nie jest
Zez:
- jednostronność spojrzenia, radykalizm, mocne zmiany nastrojów, kontrastowość
Zaćma:
- unikanie angażowania sie, model wypowiedzi „ucieczka OD PROBLEMU”
Postawa, sposób poruszania się i formy lingwistyczne również określają dominującą postawę wewnętrzną.
Strefy patrzenia:
Kierunki spojrzenia w dużym stopniu są podporządkowane sposobom myślenia. Obserwacja i analiza kierunków spojrzenia, poruszanych tematów w rozmowie i korelacji z nastrojem pozwalają lepiej zrozumieć współrozmówcę i określić problemowe strefy życia (unikamy spojrzenia w tych kierunkach, które nie sprawiają nam przyjemności lub powodują, że znacznie tracimy na nastroju), które mogą mieć wpływ na pogorszenie lub poprawę wzroku.
Przy myśleniu obrazami (wizualne myślenie):
- kierujemy wzrok do góry,
- posługujemy się takimi zwrotami jak:
- jest to dla mnie jasne, nie widzę problemu, popatrz jak to dobrze wygląda
Przy myśleniu dźwiękami (audytywne):
- oczy poruszają się w płaszczyźnie uszu
- posługujemy się takimi zwrotami jak: to nie brzmi przekonywująco, huczna zabawa, cichy kąt
Przy myśleniu odczuciami, ruchami i smakiem (kinestetycznie):
- kierujemy wzrok w dół
- posługujemy się takimi zwrotami jak: to mnie dotknęło do bólu, gorzka prawda, pomyślałem sobie
Myśląc o przyszłości – kierujemy wzrok w prawo (najczęściej), o teraźniejszości – prosto, o przeszłości – w lewo.
Dystans
Różnice w zachowaniu ujawniają się również przy analizie zachowania w czasie zmiany dystansu:
Krótkowidz
- Będzie chętniej obserwował przedmioty które się zbliżają, a tracił uwagę (często mruga, odwraca spojrzenie, patrzy „niewidzącymi oczami”) na przedmiotach oddalających się.
- Chętniej rozmawia z osobami w bliskiej odległości – musi widzieć 🙂
- Wyciąga szyje, pochyla się do przodu lub podnosi ramiona
- W trakcie spacerów patrzy raczej pod nogi, spojrzenie w dal sprawia pewne trudności
- Korzysta z centralnego pola widzenia
Dalekowidz
- Czuje się bardziej komfortowo obserwując ruch przedmiotów oddalających się, w czasie ruchu ku sobie będzie tracił uwagę.
- Czuje się bardziej komfortowo w dystansie
- Wystawia brzuch i odchyla się do tyłu
- Patrzy częściej w dal, nie zwraca uwagę na drobiazgi
- Korzysta z peryferyjnego pola widzenia
Poczucie komfortu i bezpieczeństwa:
definiuje to w jakiej odległości mamy współrozmówcę.
Optimum – odległość, w której czujemy się komfortowo.
Pessimum – odległość, w której nasz organizm wysyła nieuświadomione negatywne komunikaty (unikamy spojrzenia w oczy, często mrugamy, wykonujemy niekontrolowane ruchy rękami, ciałem, odchylamy się od współrozmówcy lub odwracamy się bokiem).
| Odległość 1 | Odległość 2 | Odległość 3 | Odległość 4 | |
| Optimum | ||||
| Pessimum |
| Odległość 1 | Odległość 2 | Odległość 3 | Odległość 4 | |
| Optimum | ||||
| Pessimum |
Przy Testach z gumką możemy zaobserwować, że Optimum – (wyraźny X) widzimy w odległościach podobnych do Testu w przestrzeni. Pessimum występuje również w podobnych odcinkach gumki.
Gumka, w odróżnieniu od sznurka, pozwala zmieniać (oddalać lub przybliżać) punkt fiksacji spojrzenia z pomijaniem wewnętrznej bariery doświadczeń („wiem, że w tej odległości nie widzę!”)
Przy ćwiczeniach z gumką z wyraźnie osłabionym jednym okiem źródło światła należy ustawić po stronie słabszego oka ! To pozwoli wyrównać szanse obu oczu i wyraźniej zobaczyć X.
Zadaniem osoby pomagającej jest zwracanie uwagi na stan odprężenia ćwiczącego, wyrównany oddech,; ma pomagać przesuwać guziki, motywować i zachęcać do sukcesu.
Instrukcja dla krótkowidza:
1) Dobrze umocuj 1 koniec gumki (tak żebyś potem nie miał problemów z obuocznym widzeniem 🙂 ) drugi koniec weź do dłoni tak, by trzymanie go nie sprawiało ci problemów.
2) Przyłóż gumkę do czubka nosa na dole.
3) Pozostaw gumkę nie rozciągniętą.
4) Ustaw guziki w punktach określających granice optimum i pessimum
5) Skup uwagę na najdalszym guziku, gdzie widzisz X wyraźnie.
6) Patrz spokojnie na guzik mrugając i głęboko oddychając. Odpręż mięśnie szyi i twarzy, rozluźnij ramiona.
7) Zacznij powoli kołysać się do przodu – do tyłu. Cały czas utrzymuj odprężenie mięśni twarzy i oczu, wsłuchuj się w zmiany rytmu serca, wyrównuj oddech.
8) W miarę przyzwyczajenia się do zmiennej odległości guzika zacznij powoli odchodzić do tyłu, utrzymując stan odprężenia i skupienia na X.
9) Od czasu do czasu zamykaj oczy, powtarzaj to ćwiczenie w myślach wsłuchując się w ewentualne napięcia mięśni ramion, szyi, twarzy, oczu. Z każdym wydechem staraj się coraz bardziej rozluźnić je, powtarzając w myślach widzenie X.
10) Otwórz oczy i kontynuuj powolny kołyszący ruch do tyłu, mrugaj i odprężaj oczy.
11) Gdy zauważysz, że gumka jest już całkiem rozciągnięta, poproś partnera przycisnąć (odblokować) guzik i utrzymywać stałą odległość od twojego nosa, a sam zacznij powoli podchodzić do przodu, skracając gumkę.
12) Przez cały czas podchodzenia utrzymuj odprężenie oczu i widzenie X. Podejdź na odległość, w której gumka zostanie z powrotem maksymalnie skrócona, a guzik pozostanie w stałej nowej odległości od twojego nosa.
13) Poproś partnera odpuścić guzik i wróć z powrotem do kołysania i odchodzenia z punktu 5 i powtórz cały proces raz jeszcze.
14) Zakończyć ćwiczenie palmingiem z wyobrażaniem otwartej przestrzeni i panoramicznego widzenia.
Przy ćwiczeniach nie zaleca się powtarzania odchodzenia więcej niż 2 razy, żeby nie obciążać siebie pamięcią niepowodzenia, które może wystąpić za 3 razem.
2) Przyłóż gumkę do czubka nosa na dole.
3) Rozciągnij gumkę maksymalnie .
4) Ustaw guziki w punktach określających granice optimum i pessimum
5) Skup uwagę na najbliższym guziku widząc X.
6) Patrz spokojnie na guzik mrugając i głęboko oddychając. Odpręż mięśnie szyi i twarzy, rozluźnij ramiona.
7) Zacznij powoli kołysać się do przodu – do tyłu. Cały czas utrzymuj odprężenie mięśni twarzy i oczu, wsłuchuj się w zmiany rytmu serca, wyrównuj oddech.
8) W miarę przyzwyczajenia do zmiennej odległości guzika zacznij powoli podchodzić do przodu, utrzymując stan odprężenia i skupienia na X.
9) Od czasu do czasu zamykaj oczy, powtarzaj to ćwiczenie w myślach wsłuchując się w ewentualne napięcia mięśni ramion, szyi, twarzy, oczu. Z każdym wydechem staraj się coraz bardziej rozluźnić je, powtarzając w myślach widzenie X.
10) Otwórz oczy i kontynuuj powolny kołyszący ruch do przodu, mrugaj i odprężaj oczy.
11) Gdy zauważysz, że gumka już całkiem się skróciła, poproś partnera przycisnąć (odblokować) guzik i utrzymywać stałą odległość od twojego nosa, a sam zacznij powoli odchodzić do tyłu rozciągając gumkę.
12) Przez cały czas odchodzenia utrzymuj odprężenie oczu i widzenie X. Odejdź na odległość, w której gumka zostanie z powrotem maksymalnie rozciągnięta a guzik pozostanie w stałej nowej odległości od twojego nosa.
13) Poproś partnera odpuścić guzik i wróć z powrotem do kołysania i podchodzenia z punktu 5 i powtórz cały proces raz jeszcze.
14) Zakończyć ćwiczenie palmingiem z wyobrażaniem otwartej przestrzeni i panoramicznego widzenia.
Przy ćwiczeniach nie zaleca się powtarzać podchodzenia więcej niż 2 razy, żeby nie obciążać siebie pamięcią niepowodzenia, które może wystąpić za 3 razem.
Terapia kompleksowa z feedbackiem języka ciała:
Gdy terapia jest prowadzona na kilku poziomach równocześnie – proces terapeutyczny staje się naturalny i mało zauważalny!
Na przykład dla krótkowidza z osłabionym lewym okiem, kinestetyka, z dobrze rozbudowaną górną częścią ciała i słabą klatką piersiową, oprócz klasycznej gimnastyki korygującej wady wzroku dodatkowo zaleceniem kompleksowym będzie:
- nauka wypowiadania się w sposób bardziej ogólnikowy, skrótowy i jednoznaczny;
- poświęcenie większej uwagi procesom twórczym, zmiennym,
- przejście na bardziej powolny sposób mówienia i poruszania się,
- stanie na lewej nodze i oddychanie przez lewe nozdrze,
- ustawienie łóżka prawą stroną do ściany i głową w kierunku drzwi lub okna,
- zwracanie większej uwagi na dokańczanie procesów – doprowadzanie spraw do końca, więcej angażowania się we własną realizację projektów perspektywicznych i długotrwałych.
Każda wypowiedź i model zachowania prezentuje indywidualną strategię myślenia i postępowania.
Pożądane zmiany (również dotyczące zmiany nawyków widzenia) mogą być wprowadzone albo poprzez wielokrotne powtarzanie nowego modelu lub poprzez transformację o mocnym zabarwieniu emocjonalnym (podobnie do fobii o pozytywnym zabarwieniu – zakochaniu się od pierwszego wejrzenia).